Geçtiğimiz günlerde Rusya’nın Kamçatka bölgesinde meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki depremin ardından bilim dünyası, dünyanın sismik düzeni ve levha hareketleri üzerindeki etkilerini tartışmaya koyuldu. Böylesine güçlü bir sarsıntının ardında, uzun zamandır incelenen bir jeolojik teori yatıyor: “yok olan levhalar”. Uzmanlar, bu tür devasa depremlerin ardındaki temel nedenlerden birinin, yer kabuğundaki kaybolan veya batan levhalar olduğunu belirtiyor. Benzer süreçlerin şu anda Akdeniz’de yaşanabileceği görüşü de tartışmaları derinleştiriyor. Peki, bu teori ne anlama geliyor ve yer bilimcilere göre gelecekte bizi ne gibi riskler bekliyor?
Yer kabuğu, birbirine bağlı ancak sürekli hareket halinde olan tektonik levhalardan oluşuyor. Bu levhaların birbirine sürtünmesi, çarpışması veya alttaki manto tabakasına doğru itilmesi sonucu dünyada büyük depremler meydana geliyor. Bilim insanları, Kamçatka’da yaşanan bu dev depremin nedenlerinden birinin, “Pasifik Ateş Çemberi” olarak bilinen aktif sismik bölgede yaşanan bir levha dalması süreci olabileceğini düşünüyor. Dalma sırasında, levhalardan biri diğerinin altına doğru kayarak manto içine çekiliyor ve bu süreç, büyük enerji açığa çıkararak yıkıcı depremlere yol açabiliyor. Ancak, bu olayın yalnızca Asya-Pasifik bölgesine özgü olmadığını vurgulayan uzmanlar, Akdeniz’de de benzer jeolojik süreçlerin yaşandığına dikkat çekiyor. Özellikle Avrasya ile Afrika levhaları arasında bir etkileşim olduğunu ve bunun ileride ciddi sonuçlar doğurabileceği ifade ediliyor.
Bu tip depremler yalnızca fiziksel yıkımlara yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda sismik risk algısını yeniden şekillendiriyor. Akdeniz çevresindeki ülkeler başta olmak üzere, yer kabuğunun sınırlarında yaşayan toplulukların, bu hareketliliklere karşı daha hazırlıklı olması gerektiği üzerinde duruluyor. Jeoloji uzmanları, bu tür büyük sarsıntıların geçmişte de yaşandığını ve tarihin, benzer olayların gelecekte tekrar edebileceğini gösterdiğini belirtti. Nitekim, tarih boyunca bu levha hareketlerine bağlı olarak hem ekonomik hem de insani açıdan büyük kayıplar yaşandığı biliniyor. Bu nedenle, modern teknolojiler ve sismoloji çalışmaları sayesinde bu tür süreçlerin daha iyi anlaşılmasının, hem bilimsel hem de toplumsal açıdan çok önemli olduğu ifade ediliyor.
Kamçatka depreminin etkileri ve ardındaki yok olan levha teorisi, yalnızca Rusya ve çevresindeki ülkeler için değil, küresel anlamda da büyük bir gündem oluşturdu. Bu olayın ardından bilim insanları, levha hareketlerini daha yakından incelemek ve bu tür yıkıcı olayları önceden tahmin edebilmek adına daha çok çalışmaya başlayacaklarını belirtiyor. Özellikle Akdeniz gibi riskli bölgelerde yürütülen araştırmalar, gelecekte yaşanabilecek büyük depremleri öngörme ve önleme konusunda hayati bir rol oynayabilir. Dünya üzerindeki bu doğal hareketlilik, insanların sarsıcı gerçeklerle yüzleşmesine ve önlemler konusunda daha bilinçli adımlar atmasına vesile oluyor.
