Her yıl dünyanın farklı ülkelerindeki pasaportların gücünü değerlendiren Henley Pasaport Endeksi’nin 2023 sonuçları açıklandı. Bu yılki değerlendirmede ABD, dikkat çekici bir düşüş yaşayarak son 20 yılın ardından ilk 10’daki yerini kaybetti. Listenin tepesinde ise Asya ülkelerinin gözle görülür bir yükselişi ön plandaydı. Japonya, Singapur ve Güney Kore gibi ülkelerin vatandaşlarına sağladığı geniş vizesiz seyahat imkanları, bu ülkeleri zirveye taşırken ABD’nin gerilemesi gözlerden kaçmadı.
Henley Pasaport Endeksi, ülkelerin pasaportlarına tanınan vizesiz ya da sınırda vize uygulamasıyla seyahat edilebilecek ülke sayısını temel alarak bir sıralama oluşturuyor. Pasaportların uluslararası dolaşımdaki kolaylık düzeyini ölçen bu sıralama, aynı zamanda küresel ilişkilerin bir tür yansıması olarak da değerlendiriliyor. 2023 sonuçlarına bakıldığında, Amerika Birleşik Devletleri’nin geçmiş yıllardaki güçlü pozisyonunu kaybetmesi, uzmanlar tarafından dünya siyasetindeki değişimlerin ve vize prosedürlerindeki sıkılaşmanın bir sonucu olarak yorumlanıyor. Özellikle pandemi sonrası dönemde birçok ülkenin göç politikalarını yeniden gözden geçirdiği biliniyor ve ABD’nin gerileyişinde de bu faktörlerin etkili olduğu düşünülüyor.
Öte yandan listenin üst sıralarında yer alan Asya ülkelerinin başarısı dikkat çekti. Singapur, tam 193 ülkeye vizesiz seyahat imkanı tanıyarak listenin zirvesinde yer aldı. Japonya ise daha önceki yıllardaki liderliğini bu yıl kaybederek üçüncü sıraya geriledi. Avrupa ülkelerinden Almanya, İsveç ve İtalya gibi ülkeler sıralamada güçlü konumlarını korurken, Birleşik Krallık da yıllar süren düşüş eğiliminin ardından bu yıl ilk 5’e geri döndü. Bu gelişmeler, dünya genelinde pasaportların seyahat serbestisi konusundaki etkisinin sadece diplomatik ilişkilerle değil, aynı zamanda ekonomik gelişmişlikle de bağlantılı olduğuna dair görüşleri güçlendirdi.
Sonuçlar, yalnızca dünya genelindeki seyahat ve ulaşım kolaylıkları hakkında bilgi vermekle kalmıyor, aynı zamanda ülkelerin vatandaşlarına sağladığı uluslararası hareket özgürlüğü konusunda da önemli bir gösterge sunuyor. Henley Pasaport Endeksi, her yıl olduğu gibi bu yıl da küresel gündem ve ülkeler arasındaki diplomatik ilişkileri yansıtan bir belge niteliğinde. ABD’nin yaşadığı bu düşüş, gelecekteki politikaların bu sıralamaları nasıl etkileyeceği konusunda yeni tartışmaları da beraberinde getiriyor. Küresel pasaport gücü sıralamasının, ekonomik ve diplomatik stratejiler üzerinde önemli bir etkisi olduğu açıkça görülüyor.
