Suriye’de Beşar Esad rejiminin, 2019 ile 2021 yılları arasında yürüttüğü gizli bir operasyon sonucunda binlerce insanın cesedini çöldeki toplu mezarlara taşıdığı ortaya çıktı. “Toprağı Taşı” adı verilen bu operasyon, rejimin savaş suçlarının izlerini yok etme çabası olarak değerlendiriliyor. Reuters’ın yaptığı detaylı bir araştırma, bu operasyonun nasıl planlandığını ve uygulandığını açığa çıkardı. Araştırmaya göre, rejim kuvvetleri Şam’ın doğusunda yer alan ıssız çöl bölgelerini bu korkunç iş için kullandı. Mezarlara taşıdığı cesetlerin birçoğu, hükümet karşıtı protestolar sırasında öldürülen sivillere ya da iç savaş sırasında yargısız infazlara kurban giden insanlara ait olabilir. Rapor, uluslararası toplumun dikkatini Suriye’deki insan hakları ihlallerine ve olası savaş suçlarına bir kez daha çekti.
Operasyonun detaylarına bakıldığında, rejimin bu süreçte büyük bir gizlilik içinde hareket ettiği göze çarpıyor. Cesetler, rejim kontrolündeki güvenlik birimlerinden alınarak gece gizlice taşındı. Şoförlerin ve taşımayı gerçekleştiren kişilerin kimlikleri tam olarak tespit edilemezken, tanık ifadeleri operasyonun büyüklüğüne ışık tuttu. Araştırma sırasında, bunu organize eden rejim yetkililerinin aynı zamanda insani yardımların Suriye’deki yansımalarını manipüle etmek için de yöntemler geliştirdikleri iddia edildi. Özellikle çöl bölgesindeki mezar yerlerinin uydu görüntüleriyle yapılan analizler, toprağın defalarca kazıldığını ve buradaki büyük bir insan kalıntısı hareketliliğini doğruladı. Bu bulgular, Esad yönetiminin, savaş suçlarına ait delilleri tamamen ortadan kaldırma girişimlerinde ne denli ileri gittiğini gözler önüne seriyor.
Uluslararası insan hakları örgütleri, bu tür eylemlerin savaş suçları kapsamına girdiğine dikkat çekerek rejime karşı uzun süredir devam eden davaların daha detaylı şekilde incelenmesi gerektiğini belirtti. “Toprağı Taşı” operasyonu, sadece Esad rejiminin değil, aynı zamanda uluslararası toplumun bu eylemler karşısında ne kadar etkisiz kaldığını da ortaya koyuyor. İnsan hakları savunucuları, Suriye’deki bu tür sistematik insan hakları ihlallerine karşı daha güçlü bir uluslararası tepki çağrısında bulundu. Rejimin suikastlar, yasadışı tutuklamalar ve sistematik işkenceler ile işlediği insan hakları ihlalleri, savaşın gölgesinde işlenmiş diğer suçlarla birleşince Suriye halkının yaşadığı trajedi bir kez daha gözler önüne serildi.