Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verileri, online dış ticaret alanındaki çarpıcı gelişmeleri ortaya koydu. Yerli kartlarla yurt dışından yapılan alışverişlerde büyük artış yaşanırken, buna karşılık yabancı kartlarla Türkiye’den yapılan online harcamalarda gözle görülür bir yavaşlama kaydedildi. Tüm bu dinamiklerin sonucu olarak, 2023 yılının ilk yarısında online dış ticarette oluşan açık geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 346 oranında büyüyerek 71 milyar TL’ye ulaştı. Bu, bir önceki yılın aynı döneminde kaydedilen 16 milyar TL’lik dış ticaret açığıyla kıyaslandığında büyük bir sıçrama anlamına geliyor.
Uzmanlar, bu hızlı artışın en önemli nedenlerinden birinin döviz kurundaki dalgalanmalar ve artan enflasyon olduğunu ifade ediyor. Aynı zamanda, çevrim içi alışverişte yurtdışı kaynaklı harcamaların artış eğilimi göstermesi, Türkiye’nin online ticaret açığını daha da büyütüyor. Buna ek olarak, alınan kısıtlama ve düzenleme önlemlerine rağmen Türkiye üzerinden yapılan yabancı kartlı harcamalardaki düşüş dikkat çekiyor. Bu durum, ihracat kalemleri açısından problem oluştururken, ithalat bazlı harcamaların ciddi şekilde yükselmesi ekonomik dengeleri olumsuz etkiliyor. Öte yandan, dijital ticarette yaşanan bu açık, e-ticaret ve uluslararası işlemlerin daha sıkı kontrol altına alınmasını gündeme getiriyor.
Uzun vadede, online dış ticaret açığının böylesine yüksek oranlarda artış göstermesi, ekonomi politikalarının bu alandaki sürdürülebilirliğini sorgulamanın gerekliliğine işaret ediyor. Hem bireysel hem de kurumsal harcamalar yönünden online ticaret alışkanlıklarının analiz edilmesi, ekonomide daha etkin çözümler üretebilmek açısından çok önemli. Ayrıca, bu denli hızlı büyüyen bir açığın yerel ekonomiye etkilerini kontrol edebilmek için yeni politika yaklaşımları geliştirilebilir. Sektör temsilcileri, özellikle ithalat düzenlemelerinde etkili tedbirler alınması gerektiğini belirtiyor ve online sektörde yerli üreticinin rekabet edebilirliğinin artırılmasının dış ticaret açığını daraltma yolunda kritik bir adım olabileceğini savunuyor.